واکنش تجزیه: تعریف و مثال‏ها

واکنش‏های تجزیه اشاره به یک واکنش شیمیایی دارد که در آن یک ترکیب واحد به دو و یا تعداد بیشتری ترکیب تحت شرایط مطلوب تجزیه می‏گردد. ما در این‏جا تعریف و مثال‏هایی از این واکنش‏ها را ارائه می‏دهیم.
تعریف واکنش تجزیه
صدای فش فش نوشابه‏ای که ما می‏نوشیم، اسید کربنیک می‏باشد. اسید کربنیک به آب و دی اکسید کربن تجزیه می‏شود.
H2CO3 (l) ➜ H2O (l)+ CO2 (g)
یک واکنش شیمیایی فرایندی است که در آن پیوندهای بین مولکول‏های ترکیبات / عناصر مختلف تغییر می‏کند. یکی از چنین واکنشی، واکنش تجزیه می‏باشد. اصطلاح تجزیه به معنی فرایند فروپاشی هر چیزی به اجزای آن می‏باشد. از نظر شیمی، تجزیه اشاره به شکستن ترکیب به اجزاء آن دارد. این تجزیه می‏تواند شامل شکستن ترکیبات بزرگ به ترکیبات کوچکتر یا یک ترکیب کوچک به عناصر آن می‏باشد.
این واکنش شامل یک واکنش‏دهنده‏ی جدا می‏باشد، اما محصولات متعدد هستند. این واکنش دقیقا بر عکس واکنش ترکیب بوده که در آن دو یا تعداد بیشتری عناصر یا ترکیبات به منظور تشکیل یک ترکیب واحد با هم ترکیب می‏گردند. در ادامه توضیحات و مثال‏های دقیق‏تری را در رابطه با معادلات واکنش تجزیه خواهید خواند.
در شیمی، اکثر واکنش‏ها هنگامی که مولکول‏های ترکیبات توسط انرژی تحریک می‏گردد، اتفاق می‏افتد. تنها هنگامی که انرژی به کار برده شد، پیوندهای بین مولکول‏ها ضعیف شده و مولکول‏های به عناصر یا ترکیبات شکسته می‏شوند.
واکنش ساده را در نظر بگیرید که در آن AB واکنش‏دهنده بوده و A و B محصولات هستند.
AB ➜ A + B
AB تنها هنگامی که انرژی به کار برده شد، شکسته شده و منجر به تجزیه‏ی آن می‏گردد. بسته به نوع انرژی، واکنش‏های تجزیه به سه نوع اصلی تقسیم می‏شوند، یعنی:
تجزیه‏ی حرارتی
هنگامی که یک ترکیب واحد حرارت می‏بیند، به عناصر یا ترکیبات متعدد شکسته می‏شود. این واکنش به نام واکنش تجزیه‏ی حرارتی شناخته می‏شود. گرما به منظور نرم کردن و شکستن پیوندهای بین مولکول‏های ترکیب استفاده می‏شود.
پتاسیم کلرید به منظور تشکیل پتاسیم کلرات و اکسیژن تجزیه می‏گردد.
2KClO3 (s) ➜ 2KCl (s) + 3O2 (g(
این واکنش یک نمونه از واکنش تجزیه بوده که در زندگی روزمره اتفاق می‏افتد.
هنگامی که آب به جوش می‏آید، هیدروژن و اکسیژن تشکیل می‏گردد.
2H2O (l) ➜ 2H2 (g) + O2 (g)
تجزیه‏ی فوتولیز
هنگامی که نور خورشید بر روی یک ترکیب تابیده می‏شود، فوتون‏های آن به ترکیبات کوچک‏تر شکسته می‏شود. این نوع واکنش به صورت طبیعی رخ می‏دهد.
کلرید نقره در حضور نور خورشید به کلر و نقره تبدیل می‏گردد.
2AgCl (s) ➜ 2Ag (s) + Cl2 (g)
تجزیه ی الکترولیتی
هنگامی که ما جریان الکترسیته را از طریق یک ترکیب به فرم محلول می‏باشد، عبور می‏دهیم، شکسته شده که الکترولیز نام دارد.
سدیم کلرید توسط کاربرد الکترسیته به سدیم و کلر تبدیل می‏شود.
2NaCl (s) ➜ 2Na (s) + Cl2 (g)
مثال‏هایی از واکنش تجزیه
پتاسیم کلرید به پتاسیم و کلر تجزیه می‏شود.
2KCl (s) ➜ 2K (s) + Cl2 (g)
هیدروژن پراکسید به آب و اکسیژن تجزیه می‏شود.
H2O2 (l) ➜ 2H2O (l) + O2 (g(
کلرید مس به مس و گاز کلر تجزیه می‏شود.
CuCl2 (s) ➜ Cu (s) + Cl2 (g(
کلسیم کربنات به کلسیم اکسید و دی اکسید کربن تجزیه می‏شود.
CaCO3 (s) ➜ CaO (S) + CO2 (g(
کلسیم هیدروکسید به کلسیم اکسید و آب تجزیه می‏شود.
Ca(OH)2 (s) ➜ CaO (s) + H2O (l(
آهن سولفید به آهن و سولفور شکسته می‏شود.
FeS (s) ➜ Fe (s) + S (s(
باریم کلرات به باریم کلرید و اکسیژن تجزیه می‏شود.
Ba(ClO3)2 ➜ BaCl2 + 3O2
سدیم کربنات به سدیم اکسید و دی اکسید کربن شکسته می‏شود.
Na2CO3 (s) ➜ Na2O (s) + CO2 (g(
فسفریک اسید به فسفر پنتاکسید و آب تجزیه می‏شود.
2H3PO4 (l) ➜ P2O5 (s) + 3H2O (l)
جیوه اکسید به جیوه و اکسیژن تجزیه می شود.
2HgO (s) ➜ 2Hg (s) + O2 (g)
منیزیم کلرید به منیزیم و کلر شکسته می شود.
MgCl2 (s) ➜ Mg (s) + Cl2 (g(
حقایق
هر گونه فلز کربنات هنگامی که حرارت می‏بیند، فلز اکسید و دی اکسید کربن تولید می‏شود.
معادله‏ی کلی زیر را در نظر بگیرید، که در آن M فلز می‏باشد.
همین موضوع در مورد فلز کلرات میز وجود دارد که منجر به تشکیل کلر و اکسیژن می‏گردد.
مقداری انرژی به منظور تجزیه‏ی یک ترکیب مورد نیاز می‏باشد. نوع انرژی می تواند حرارت، نور یا الکترسیته باشد.
یکی از جنبه‏های مشترک همه ی انواع واکنش‏های تجزیه این است که آن‏ها ماهیت گرماگیری دارند. این امر بدین معنا است که این واکنش‏ها انرژی را به منظور تجزیه‏ی بخش‏های تشکیل دهنده‏ی آن جذب می‏کند.